พระธนบดีมหาเศรษฐี “เจ้าพ่อโรงต้ม” เจ้าแห่งทรัพย์ ผู้ประทานโชคลาภทรัพย์สินและความมั่นคง
ท้าวกุเวรเจ้าแห่งขุมทรัพย์ ท้าวกุเวร ท่านมีหลายนาม เช่น พระธนบดี พระรัตนครรภ์ ท้าวเวสสุวรรณ ไท้ซิ่งเอี้ยะ
ท่านคือเจ้าพ่อขุมทรัพย์ เทพเจ้าแห่งโชคลาภ
โบราณถือว่าเป็นพระโพธิสัตว์องค์หนึ่ง ที่มีหน้าที่ประทานความมั่งคั่ง
ความมีโชคดีให้กับผู้บูชา
ท้าวกุเวร เป็นเทพผู้รักษาทิศเหนือ ตามลัทธิศาสนาฮินดูและศาสนาพุทธ
ประวัติของท้าวกุเวรกล่าวไว้ว่าพระองค์ได้บำเพ็ญทุกข์กิริยา
เป็นเวลาหลายพันปี จนพระพรหมทรงเห็นใจโปรดให้เป็นเทพแห่งความมั่งคั่ง
ศาลเจ้าพ่อโรงต้ม พระธนบดีมหาเศรษฐี กรมสรรพสามิต
ศาลเจ้าพ่อโรงต้ม ตั้งอยู่ที่ บริเวณถนนนครชัยศรี อันเป็นที่ตั้งของกรมสรรพสามิตในปัจจุบัน ในอดีต รัชสมัยรัชกาลที่ 5 ได้มีการจัดตั้งโรงงานฝิ่น และสร้างเสร็จสมบูรณ์ในสมัยรัชกาลที่ 6 มีความเชื่อว่า ก่อนที่จะมีการต้มเคี่ยวฝิ่น ต้องมีการจุดธูปเทียนบอกว่าศาลเจ้าพ่อโรงต้ม ต่อมาได้มีประกาศให้เลิกสูปฝิ่นและยกเลิกการต้มฝิ่นไป แต่ความเชื่อและความนับถือที่มีต่อเจ้าพ่อโรงต้ม ยังคงอยู่สืบมา
“เจ้าพ่อโรงต้ม” เป็นเทพ ประจำกรมสรรพสามิต เป็นที่เคารพนับถือของ เจ้าหน้าที่ ผู้ประกอบกิจการการค้า ประชาชน ที่มากราบไหว้ศาลเจ้าพ่อโรงต้ม เหมือนได้เสริมหลักชัย ความมั่นคง ให้ชีวิตพบเจอแต่ความเจริญก้าวหน้า ไร้ซึ่งอุปสรรคใด ๆ ไม่ว่าจะในเรื่องหน้าที่การงาน การค้าขาย หรือการทำสิ่งต่าง ๆ ให้ประสบความสำเร็จสมหวังดั่งใจคิด
เจ้าพ่อในศาลเจ้าพ่อโรงต้ม ไม่มีรูปลักษณ์ที่สามารถจับต้องได้ ในสมัยของ นายสมชาย พูลสวัสดิ์ อธิบดีกรมสรรพสามิต จึงได้กราบนิมนต์ พระพรหมมังคลาจารย์ ธมมฺธโช (เจ้าคุณธงชัย วัดไตรมิตร)เป็นผู้ให้คำปรึกษาและพิจารณาปั้นรูปเจ้าพ่อโรงต้ม โดยได้อัญเชิญ พระธนบดีมหาเศรษฐี มาเป็นตัวแทนองค์เจ้าพ่อโรงต้ม โดยมี อาจารย์วนิดา พึ่งสุนทร ศฺิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะสถาปัตยกรรมเป็นผู้ออกแบบเทวาลัยประดิษฐานองค์เจ้าพ่อโรงต้ม ณ กรมสรรพสามิต เพื่อให้เกิดความสง่างามและเป็นสิริมงคล อำนวยให้เกิดความร่มเย็น เจริญรุ่งเรือง สร้างขวัญและกำลังใจในการปฎิบัติงานให้แก่ ข้าราชการและเจ้าหน้าที่ กรมสรรพสามิต ผู้ประกอบกิจการการค้า และประชาชาทั่วไปได้สักการะบูชา
นายสมชาย พูลสวัสดิ์ อธิบดีกรมสรรพสามิต เป็นประธานในพิธีวางศิลาฤกษ์เทวาลัยประดิษฐานเจ้าพ่อโรงต้ม ณ กรมสรรพสามิต โดยมี พระพรหมมังคลาจารย์ ธมมฺธโช (เจ้าคุณธงชัย วัดไตรมิตร) เป็นประธานฝ่ายสงฆ์ ร่วมด้วยคณะผู้บริหาร ข้าราชการ และเจ้าหน้าที่กรมสรรพสามิตเข้าร่วมพิธีดังกล่าว (14 มิถุนายน 2560)
ต่อมา นายสมชาย พูลสวัสดิ์ อธิบดีกรมสรรพสามิต เป็นประธานในพิธีเทวาภิเษกเหรียญและรูปหล่อขนาดบูชาเจ้าพ่อโรงต้ม พระธนบดีมหาเศรษฐี โดยมีพระพรหมมังคลาจารย์ ธมฺมธโช (เจ้าคุณธงชัย วัดไตรมิตร) เป็นประธานฝ่ายสงฆ์ และคณะผู้บริหาร ข้าราชการ และเจ้าหน้าที่กรมสรรพสามิต ร่วมพิธี ณ วัดไตรมิตรวิทยาราม วรวิหาร กรุงเทพฯ (8 กันยายน 2560)
สืบค้น โบราณศิลป์ พระธนบดีมหาเศรษฐี
วัสดุ สำริด
ศิลปะศรีวิชัย อายุประมาณพุทธศตวรรษที่ 14
พบที่อำเภอสทิงพระ จังหวัดสงขลา
จัดแสดงที่ พิพิธภัณสถานแห่งชาติ มัชฌิมมาวาส
พระธนบดีมหาเศรษฐี หรือ ท้าวกุเวรเจ้าแห่งขุมทรัพย์ มี พระหัตถ์ พระวรกายอวบอ้วน พระอุทรพลุ้ย ทรงเครื่องประดับตกแต่งแบบกษัตริย์ อยู่ในอิริยาบถประทับนั่งแบบลลิตาสนะ (ประทับนั่งห้อยพระบาท) บนบัลลังก์ที่ประดับด้วยหม้อบรรจุทรัพย์สมบัติวางเรียงรายอยู่ด้านหน้า พนักของบัลลังก์ทำเป็นรูปตัววยาลเหยียบอยู่เหนือศีรษะช้างรองรับคาน พระบาทขวาเตะหม้อบรรจุทรัพย์สมบัติล้มลงจนทำให้เพชรพลอยไหลออกมา พระหัตถ์ซ้ายของพระโพธิสัตว์บีบคอพังพอนให้คายพวงมาลัยเพชรพลอย ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความร่ำรวย พระหัตถ์ขวาถือผลมะนาว มีประภามณฑลล้อมรอบพระเศียรวางอยู่บนคานของบัลลังก์ ด้านหลังประภามณฑลมีจารึกอักษรปัลลวะ ภาษาบาลี สามารถอ่านได้เพียงบางส่วน เนื่องจากมีความชำรุดหักหายไป โดยเป็นข้อความในบาทสุดท้ายของคาถาเย ธมฺมาฯ คือ “โย นิโรโธ เอวํ วาที มหาสมโณ” ซึ่งสามารถแปลความได้ว่า “พระมหาสมณเจ้าทรงมีพระวาทะอย่างนี้ คือ ตรัสความดับของธรรมเหล่านั้น”
ในศาสนาฮินดู พระธนบดีมหาเศรษฐี หรือท้าวกุเวร เป็นเทพเจ้าที่ถือกำเนิด สันนิษฐานกันว่าแต่เดิมเป็นเทพเจ้าแห่งยักษ์ในลัทธิบูชายักษ์ ซึ่งเป็นลัทธิพื้นเมืองลัทธิหนึ่งในประเทศอินเดีย โดยเรื่องราวของท้าวกุเวรปรากฏอยู่ในวรรณกรรมฮินดูตั้งแต่สมัยพระเวทเป็นต้นมา ตามประวัติของท้าวกุเวรกล่าวไว้ว่า ท้าวกุเวรได้บำเพ็ญทุกรกิริยาเป็นเวลาหลายพันปีจนพระพรหมทรงเห็นใจโปรดให้เป็นเทพเจ้าแห่งความมั่งคั่ง และโลกบาลประจำทิศเหนือ
ในพุทธศาสนานิกายมหายาน – วัชรยาน ท้าวกุเวรถูกรู้จักกันในนามของ “พระโพธิสัตว์ชัมภล” เป็นเทพแห่งโชคลาภ มีสถานะเป็นทั้งธรรมบาลตำแหน่งเทียบเท่าพระโพธิสัตว์ ผู้มีหน้าที่ทำสงครามปราบปรามปีศาจและยักษ์มาร ขณะเดียวกันก็มีสถานะเป็นเทพผู้พิทักษ์ (ยิดัม) มีอำอาจปราบภูติผีร้ายต่าง ๆ ไม่ให้ทำอันตรายมนุษย์ พระโพธิสัตว์ชัมภลในคติพุทธศาสนาจึงเป็นผู้ประทานโชคลาภและคุ้มครองจากความชั่วร้ายทั้งปวง
เพราะฉะนั้น ผู้ที่ได้กราบสักการะบูชา เจ้าพ่อโรงต้ม พระธนบดีมหาเศรษฐี กรมสรรพสามิต ถือว่าเป็นมงคลแก่ตัวเอง และช่วยดลบันดาลให้ประสบผลสำเร็จในสิ่งที่ต้องการ
ค่ายมวยลูกเจ้าพ่อโรงต้ม
ลูกเจ้าพ่อโรงต้ม ชื่อนี้ใครที่เป็นแฟนกีฬามวยไทยและมวยสากลคงรู้จักเป็นอย่างดี เพราะมี นักชกชื่อดัง อาทิเช่น ส่องแสง ลูกเจ้าพ่อโรงต้ม แชมป์มวยสากลสถาบันสหพันธ์มวยนานาชาติ IBF แพนแปซิฟิกรุ่นจูเนียร์แบนตั้มเวท, เพชรจีจ้า ลูกเจ้าพ่อโรงต้ม นักมวยหญิงไทย อดีตนักมวยสากลสมัครเล่นหญิงทีมชาติไทย โดย ค่ายลูกเจ้าพ่อโรงต้ม ตั้งอยู่ที่ ศูนย์ฝึกกีฬาแห่งชาติ อ.มวยเหล็ก จ.สระบุรี โดย นายสมชาย พูลสวัสดิ์ ในสมัยที่เป็น ประธานฝ่ายพัฒนาเทคนิคสมาคมกีฬามวยสากลแห่งประเทศไทย เป็นประธานบวงสรวงและเปิดค่ายมวยลูกเจ้าพ่อโรงต้ม กรมสรรพสามิต (16 พฤศจิกายน 2560) และมี พุฒ ล้อเหล็ก (ทวี พิพัฒกุล) อดีตยอดมวยไทย และครูแดง (ประนอม อัมพิน) บรมครูมวยไทยร่วม ทำพิธีครอบครู เพื่อส่งเสริมนักมวยไทยและนักมวยสากล ที่จะขึ้นชกสร้างชื่อเสียงให้แก่ประเทศไทย
ขอขอบคุณข้อมูลอ้างอิง
กรมสรรพสามิต
https://www.excise.go.th/excise2017/NEWS/MGT_NEWS/Detail/02-06-2560-1/index.htm
https://www.excise.go.th/excise2017/NEWS/MGT_NEWS/Detail/14-06-2560-2/index.htm
https://www.excise.go.th/excise2017/NEWS/MGT_NEWS/Detail/12-09-2560-1/index.htm
กระทรวงการคลัง
https://www.mof.go.th/th/detail/1543205599/2019-06-13-11-17-54
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สงขลา
https://www.finearts.go.th/songkhlamuseum/view/21459
คมชัดลึก ออนไลน์
https://www.komchadluek.net/kom-lifestyle/353149
มติชนออนไลน์
https://www.matichon.co.th/sport-slide/news_733214
